“ဘရူနို၊ ငါ့ခွေးက ငါ့ခင်ပွန်းကို ငါ့အနားမှာ ထားမှာမဟုတ်ဘူး။ သူက အော်ဟစ်၊ ဟောင်ပြီး မင်းကိုတောင် ကိုက်တယ်။ တခြားခွေးတွေနဲ့လည်း အတူတူပါပဲ။ မနာလိုမှုလား?"
ကျွန်ုပ်၏ဖောက်သည်ဖြစ်လာမည့် မိန်းကလေးထံမှ ဤမက်ဆေ့ချ်ကို လက်ခံရရှိခဲ့ပါသည်။ မနာလိုမှု သည် ထင်မှတ်ထားသည်ထက် ပိုမိုရှုပ်ထွေးသော အကြောင်းအရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ခွေးတွေက မနာလိုဖြစ်လားလို့ မေးတဲ့အခါ ကျူရှင်ဆရာတွေက မျက်တောင်မခတ်ဘဲ ဖြေတယ်- “ဟုတ်ပါတယ်!”; သင်တန်းဆရာတော်တော်များများက “ဟုတ်ပါတယ် မဟုတ်ဘူး!” လို့ ချက်ချင်းဖြေပါတယ်။ အမှန်တရားမှာ နှစ်ခုလုံးမှားပြီး အမှားသည် မေးခွန်း၏အဖြေ၏ အပေါ်ယံတွင် ရှိနေသည်၊ ဤအကြောင်းအရာသည် အလွန်နက်ရှိုင်းပြီး ကျွန်ုပ်တို့၏ဘိုးဘေးများတွင် အမြစ်တွယ်နေပါသည်။
ခံစားချက်များနှင့် ပတ်သက်သည့် ငြင်းခုံမှုမျိုးရှိသည့်အခါ၊ လူသားများနှင့် ခွေးများနှင့် ဆက်စပ်နေသော ခံစားချက်များ ၊ အကောင်းဆုံး အဖြေကို ရှာဖွေရန် "လူသားများ မနာလို ခံစားရသလား" ဟူသော မေးခွန်း၏ ပြောင်းပြန်လှန်မှုမှ အစပြုကာ၊ ထိုမှမှ ဤရှုပ်ထွေးသော ခံစားချက်သည် ဘာလဲ၊ ကျွန်ုပ်တို့ လူသားများ အတွက်သာ သီးသန့် သတ်မှတ်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ကောင်းကောင်း နားလည်လာပါမည်။
ကျွန်ုပ်တို့သည် မနာလိုခြင်းဟုခေါ်သော ခံစားချက်ကို နားလည်ရန် အတိုချုံး နိဒါန်းပျိုးရန် လိုအပ်ပါသည်။ လူသားမျိုးစိတ်များ၏ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သမိုင်းတွင်၊ ၎င်းတို့၏ လူမှုဆက်ဆံရေးကို အကောင်းဆုံးထိန်းသိမ်းထားသော အုပ်စုများသည် ပိုမိုကြီးမား၍ ပိုမိုစည်းလုံးသော အုပ်စုများကို တည်ဆောက်ခဲ့ကြသောကြောင့် ရှင်သန်ရန် အခွင့်အလမ်းများ ပိုများလာသည်။ ဤစာတမ်းမှာ homo sapiens တွင် အုပ်စုဖွဲ့နေထိုင်ခဲ့ကြသော Neanderthal လူသားအပါအဝင် အခြားသော ဟိုမီနီလူမျိုးများအပေါ် အထောက်အပံ့ဖြစ်စေသော ဤစာတမ်းဖြစ်သည်။သေးငယ်သော်လည်း၊ ဥရောပရာသီဥတုနှင့်လိုက်လျောညီထွေရှိသော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် ကျွန်ုပ်တို့၏မျိုးစိတ်များမှ လျင်မြန်စွာပြုန်းတီးသွားကာ ကမ္ဘာကြီးကိုသိမ်းပိုက်ရန်အတွက် အာဖရိကမှလာပါသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ၊ လူမှုရေးအရ တည်ငြိမ်သော အုပ်စုများတွင် နေထိုင်ခြင်းသည် လူသားများ၏ အောင်မြင်မှု၏ လျှို့ဝှက်ချက်ဖြစ်ပြီး ကျွန်ုပ်တို့ကို ဤနေရာသို့ ယူဆောင်လာခြင်းဖြစ်သည်။
ကျွန်ုပ်တို့၏သမိုင်းကြောင်းကို သိရှိခြင်းဖြင့် အခြားလူသားတစ်ဦး၏ ချစ်ခင်မြတ်နိုးမှုသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ရှင်သန်မှုအတွက် မည်မျှအရေးကြီးကြောင်း နားလည်လာကာ အခြားသူ၏အာရုံစူးစိုက်မှုဖြစ်သည့် ဤအရေးကြီးသောအရင်းအမြစ်များကို ဆုံးရှုံးရမည်ကို ကျွန်ုပ်တို့ကြောက်ရွံ့လာကြသည်။ အလားတူ လူတစ်ဦး၏ ချစ်ခင်ကြင်နာမှုသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ရှင်သန်ခြင်းအတွက် ရေနှင့် အစာကဲ့သို့ သက်ဆိုင်လာပါသည်။ အကြောင်းမှာ ကျွန်ုပ်တို့အုပ်စုမရှိလျှင် ကျွန်ုပ်တို့သည် မျိုးစိတ်တစ်ခုအဖြစ် ကျွန်ုပ်တို့သေဆုံးသွားသည်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် မမွေးနိုင်ဘဲ မမွေးနိုင်ဘဲ ကုန်ဆုံးသွားကြသည်။
ထို့ကြောင့်၊ အပြုအမူရှုထောင့်မှကြည့်လျှင် မနာလိုမှုသည် အလွန်တန်ဖိုးရှိသော အရင်းအမြစ်တစ်ခု၏ ဆုံးရှုံးခြင်း သို့မဟုတ် ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေကို တုံ့ပြန်ခြင်းဖြစ်ပြီး ကျွန်ုပ်တို့ကို လှုံ့ဆော်ပေးသည့် ကျွန်ုပ်တို့၏မျိုးရိုးဗီဇသမိုင်းကြောင့်သာ တန်ဖိုးထားခြင်းဖြစ်သည်၊ ကျွန်ုပ်တို့ကို ဤနေရာမှရရှိသော အရာအားလုံးကို သဘာဝအတိုင်း သဘောကျပါသည်။
ခွေး DNA
ခွေးများထံ ပြန်သွားကြပါစို့။ ခွေးတွေရဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို အတူတူ အာရုံစိုက်ကြည့်ဖို့ လိုပါတယ်။ ခွေးမွေးခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်သည် ကိုယ်တိုင်အိမ်မွေးခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ၊ ထိုအချိန်တွင်ရှိခဲ့သော ဝံပုလွေများ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းသည် လူ့ရွာများသို့ ချဉ်းကပ်လာပြီး ကျွန်ုပ်တို့၏အကောင်းဆုံးသူငယ်ချင်းများဖြစ်လာသည်အထိ ကျွန်ုပ်တို့မျိုးစိတ်များနှင့် ပေါင်းစည်းကာ ပြောင်းလဲလာကြသည်။ ထို့ကြောင့် ခေတ်သစ်ခွေးသည် ရလဒ်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။အတင်းအကျပ်အသုံးမပြုဘဲ ဝံပုလွေအပေါ် လူသားဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်း။ ဤသဘောအရ ခွေးများသည် “လူသားကို ၎င်းတို့၏ DNA တွင် သယ်ဆောင်သည်”၊ ပို၍တိကျသည်မှာ၊ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ ဇီဝမျိုးရိုးဗီဇဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်တွင် လူသားအပေါ် မှီခိုမှုကို သယ်ဆောင်ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ရေနှင့် အစာကဲ့သို့ပင် လူသားများ၏ ချစ်ခင်မှုနှင့် အာရုံစူးစိုက်မှုသည် ခွေးမျိုးစိတ်များ၏ ရှင်သန်မှုအတွက် အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်သည်။ ခွေးသည် ၎င်း၏မျိုးစိတ်ထက် အခြားမျိုးစိတ်များကို ပိုမိုနှစ်သက်သည့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် တစ်ခုတည်းသော တိရစ္ဆာန်ဖြစ်ကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့ များသောအားဖြင့် ပြောကြသည်မှာ အံ့သြစရာမဟုတ်ပေ။
မနာလိုမှု သို့မဟုတ် အရင်းအမြစ်များကို ပိုင်ဆိုင်ထားပါသလား။
၎င်းတို့၏အစားအစာ သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏နယ်မြေများကို အပြင်းအထန်ကာကွယ်ပေးသော ခွေးများကို တွေ့ရလေ့ရှိပါသည်။ ဒါကို အရင်းအမြစ်ကာကွယ်မှုလို့ ခေါ်ပါတယ်။ လူသားသည် ဤအရာများထက် ပိုအရေးကြီးသည့် အရင်းအမြစ်ဖြစ်သည်၊ အမှန်မှာ၊ သူသည် စားနပ်ရိက္ခာ၊ ရေ၊ အမိုးအကာများကို ပံ့ပိုးပေးသူဖြစ်သည်။) ခွေးတစ်ကောင်သည် ၎င်း၏လူသားများကို အစာအိုးကဲ့သို့ အရသာတစ်မျိုးတည်းဖြင့် ကာကွယ်သောအခါ၊ ၎င်းတွင် လူသားအရင်းအမြစ်တစ်ခု ပိုင်ဆိုင်သည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ပြောကြသည်။
လူသားမနာလိုမှု x ခွေးမနာလိုမှု
ထိုသို့ပြောထားသည်များကို ပိုင်းခြားစိတ်ဖြာခြင်း ဤအရာများသည် ၎င်းတို့၏ဖြစ်တည်မှုအတွက် အခြေခံအခြေအနေဖြစ်ပြီး ဤအရာများကို မနာလိုမှု ဟုခေါ်သောကြောင့် လူသားများသည် ဒေါသနှင့် ၎င်းတို့၏ ချစ်ခင်တွယ်တာမှုကို ထိန်းသိမ်းရန် ရုန်းကန်နေရသည်ကို သတိပြုမိနေပြီဟု ကျွန်ုပ်ယူဆပါသည်။ ထို့အပြင် ခွေးများသည် ဒေါသနှင့် ၎င်းတို့၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှောင်ကြိုးများကို ထိန်းသိမ်းရန် ရုန်းကန်နေရသည်ဟုလည်း ခံစားရသည်။၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏တည်ရှိမှုအတွက် အခြေခံအခြေအနေတစ်ခုဖြစ်ပြီး ကျွန်ုပ်တို့သည် ဤအရင်းအမြစ်ပိုင်ဆိုင်မှုကို ခေါ်သည်။
ဤသို့ဆိုလိုသည်မှာ၊ အမည်စာရင်းတွင် ကွဲပြားနေသော်လည်း ခွေးများနှင့် လူသားများသည် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ တူညီသောတုံ့ပြန်မှုများရှိပြီး ကွဲပြားနေသည်မှာ ရှင်းနေပုံရသည်။ သူတို့ရဲ့ အပြုအမူတွေကို သရုပ်ပြပုံက ကျေးဇူးတင်စရာပါပဲ၊ ရည်းစားတွေ ဝိုင်းကိုက်တာ ဒါမှမဟုတ် ခွေးတွေက ပန်းကန်တွေကို နံရံမှာ ပစ်တာကို တွေ့ရတာ ထူးဆန်းပါလိမ့်မယ်။ သို့ရာတွင် ကွဲပြားသော မြေမျက်နှာသွင်ပြင်မျိုးရှိသော်လည်း သိသာထင်ရှားသော မျိုးရိုးဗီဇအကြောင်းများကြောင့်၊ မျိုးစိတ်နှစ်ခုလုံး၏ အပြုအမူများသည် ၎င်းတို့၏ ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို ဆုံးရှုံးမည့်အန္တရာယ်မှ ကာကွယ်ရန် တူညီသောလုပ်ဆောင်ချက်များရှိသည်။ ထို့အပြင် ၎င်းတို့သည် မျိုးစိတ်နှစ်ခုလုံး၏ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်တွင် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း သက်ရှိများနှင့် အခြားသူများ၏ချစ်ခင်မြတ်နိုးမှုတို့၌ အရေးကြီးသည့် တူညီသောအကြောင်းပြချက်အတွက် အတိအကျဖြစ်ပေါ်လာသည်။
မနာလိုဝန်တိုမှုကို ခွေးများတွင် စွမ်းဆောင်နိုင်စွမ်းမရှိသော ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ပြုပြင်မွမ်းမံမှုပြုလုပ်ထားသော အရင်းအမြစ်များ ပိုင်ဆိုင်ခြင်းဟု ကျွန်ုပ်တို့ ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်နိုင်ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့၏တုံ့ပြန်မှု၏ပြင်းထန်မှုကို ပျော့ပျောင်းစေပါသည်။ ချစ်ခင်မြတ်နိုးအပ်ကုန်သော ကုသိုလ်တရားတို့၌ အများသူငှာ ထင်မြင်ချက်၊ သို့သော် ယဉ်ကျေးမှု အစိတ်အပိုင်းမှလွဲ၍ အပြုအမူဆိုင်ရာ ရှုထောင့်မှ ကြည့်လျှင် နှစ်ခုစလုံးသည် တူညီသော ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် အခြေခံများ ရှိသည်။
ထို့ကြောင့် စာဖတ်သူသည် ၎င်းအား အရင်းအမြစ် ပိုင်ဆိုင်ခွင့် သို့မဟုတ် မနာလိုမှု ဟုခေါ်မည်ကို ကျွန်ုပ် ဂရုမစိုက်ပါ။ တကယ်တော့ မျိုးစိတ်နှစ်ခုမှာ တူညီတဲ့ ခံစားချက်တွေ ရှိပြီး ဒီသဘောအရ ခွေးတွေက မနာလို ခံစားရတယ်၊ လူတွေမှာ အရင်းအမြစ်တွေ ပိုင်ဆိုင်ထားပြီး အပြန်အလှန် အားဖြင့် ပြောနိုင်ပါတယ်။
ကိုးကား-
BRADSHAW, J. Cão Senso။ Rio de Janeiro၊ RJ- မှတ်တမ်း၊ 2012။
HARARI၊ Y. Sapiens- လူသားမျိုးနွယ်၏ သမိုင်းအကျဉ်း။ ဆော်ပေါ်လို၊ SP: Cia စာများ၊ 2014။
MENEZES, A., Castro, F. (2001)။ ရိုမန်းတစ်မနာလိုမှု- အပြုအမူဆိုင်ရာ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာသောချဉ်းကပ်မှု။ Campinas၊ SP- X Brazilian Meeting of Medicine and Behavioral Therapy၊ 2001 တွင် တင်ပြသည့် အလုပ်။
Skinner, B. F. သိပ္ပံနှင့် လူသားတို့၏ အပြုအမူ။ (J. C. Todorov, & R. Azzi, trans.) São Paulo, SP: Edart, 2003 (မူရင်းလက်ရာ 1953 တွင်ထုတ်ဝေခဲ့သည်)။